Yüzyılın en önemli buluşlarından biri kabul edilen CRISPR-Cas9 gen düzenleme tekniğini kimin icat ettiği hakkındaki tartışma, Harvard Üniversitesi ve Kaliforniya Üniversitesi (UC) Berkeley’i federal mahkeme önünde karşı karşıya getirdi.

2012 yılında, Kaliforniya Üniversitesi (UC) Berkeley’de çalışmalarını yürüten bilim insanları Emmanuelle Charpentier ve Jennifer Doudna, DNA üzerinde değişiklik yapmaya imkan tanıyan Crispr/Cas9 teknolojisini bakterilerden adapte ettiler ve hücre dışı ortamda bunun yapılabilirliğini ispatladılar. Diğer yandan, Harvard ve MIT ortaklığında kurulan Broad Enstitüsü’nde çalışan Feng Zhang, bu tekniği insan genomu üzerinde deneyerek 2014 yılında CRISPR teknolojisinin patentini aldı. Ve Zhang’in aldığı patent, CRISPR tekniği üzerine çalışan bilim insanları arasında yıllarca sürecek bir tartışmanın fitilini ateşlemiş oldu: tekniğin mucidi CRISPR üzerine ilk çalışmaları gerçekleştiren Doudna ve Charpentier mi olmalıydı, yoksa CRISPR teknolojisini farklı bir boyuta taşıyan Zhang mi?

Federal Mahkeme Karar Verecek

Halihazırda bir patent başvurusu bulunan Berkeley, geçtiğimiz yıl Zhang’in aldığı patente itiraz etti ve ABD Patent Ofisi’nin durumu yeniden gözden geçirmesini istedi. Ne var ki, patent ofisi yapılan itirazı reddederek 2017 Şubat ayında Zhang’in lehine karar verdi. Bunun üzerine Berkeley, davayı mahkemeye taşıma kararı aldı. Geçtiğimiz günlerde federal mahkeme önünde karşı karşıya gelen taraflar, patentin kime ait olduğu konusunda yargıçları ikna etmeye çalıştı. Yargıçların kararı açıklama süresi ve olası temyiz süreçleriyle birlikte davanın en erken 2018 yılının sonlarında karara bağlanması bekleniyor.

Berkeley İçin Patenti Elinde Bulundurmak Neden Önemli?

Berkeley için, patentleri elinde bulundurmak kritik önem taşıyor. Zira telif hakkının Zhang’e ait olması durumunda, Kaliforniya Üniversitesi’nden CRISPR Therapeutics ve Intellia Therapeutics gibi şirketler CRISPR’ı kullanmak için Broad Enstitüsü’ne para ödemek zorunda kalacak.

Kaynak: ScienceMag , MIT Technology Review