Alzheimer hastalığına sahip farelerin kaybolan anıları lazer kullanılarak tekrar canlandırıldı. Bu durum anılarımızın tamamen kaybolmadığı, sadece onları hatırlama kabiliyetimizin zayıfladığı anlamına geliyor olabilir.

Uzun yıllardır Alzheimer hastalığının hatıraları tamamen sildiği varsayılıyordu. Çünkü beyinde biriken amiloid plaklar ve tauyumağı olarak bilinen protein yığınları,hatıralarımızı depolayan nöronları yok ediyor.

Fakat Columbia Üniversitesi’nden ChristineDennyve çalışma arkadaşları, Alzheimer’ın hatıraları tamamen silmediğini sadece hatırlamayı zorlaştırdığını öne sürdü. Daha da ötesi, Denny ve ekibine göre nöronların yapay olarak aktive edilmesiyle bu hatıralar yeniden canlandırılabilir.

Hafızanın Alzheimer hastalığından nasıl etkilendiğini incelemek için araştırmacılar fare beynindeki bireysel anıları görselleştirmenin bir yolunu geliştirdiler.Farelerin beyninde nöronlar anıları hafızaya kaydetme sürecinde sarı, hatırlama sürecinde ise kırmızı yanıyordu. Farelerden iki grup oluşturuldu. İlk grup sağlıklı, ikinci grup ise insanlarda görülen Alzheimer’a sahipti.

İki gruba da hafıza testi uygulandı. Önce limon kokusuna ve elektroşoka maruz kaldılar. Bir hafta sonra tekrar limon kokusu verildi. Sağlıklı fareler tekrar şok olacağını düşünerek kıpırdamadan durdular. Ancak Alzheimer hastalığı olan fareler, sağlıklı farelerin neredeyse yarısı kıpırdamadan durdu. Koku ve şok arasındaki bağlantıyı sağlıklı olanlar kadar kuvvetle hatırlamadıkları düşünüldü.

Sağlıklı farelerde sarı ve kırmızı nöronlar işlem sırasında çakıştı ancak Alzheimer’lı farelerde hatalı anıları beyne çağırdıklarını gösteren farklı hücreler, hatırlama sırasında kırmızı renkte parladı.

Denny,“Bu, Alzheimer hastalığı olan kişilerin neden yanlış hatıraları yaşadıklarını açıklamaya yardımcı olabilir” diyor. Örneğin, Alzheimer hastası birçok kişi ihbar edilen saldırılar sırasında nerede olduklarını yanlış hatırlıyor. Yapılan deneyler, farelerde beynin yanlış beyin hücrelerinden bilgi alıyor olabileceğini gösteriyor.

Optogenetics adlı bir genetik mühendislik tekniği kullanarak Denny’nin ekibi, Alzheimer farelerindeki limon şoku belleğini yeniden etkinleştirdi. Mavi lazerle bir fiber optik kabloyu beynin altına yerleştirip sarı bellek saklama nöronlarını uyararak, farelerin limon kokusu aldığında kıpırdamadan durmasını sağladı.

Bu çalışma “kaybolan” anıların beyinde hâlâ mevcut olabileceğini ve geri çağırılabileceğini gösterdi. Optogenetics henüz insanlarda kullanılabilen bir teknik değil, çünkü beynimizdeki nöronlara lazerlerle müdahale etmemiz henüz hem güvenli hem de pratik değil. Ancak gelecekte, beyni uyarma hedefli ilaçlar veya teknikler, unutulmuş anılara erişmeye çalışan insanlara yardımcı olabilir.

Kaynak: NewScientist