Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image
Scroll to top

Top

Sağlık Alanında Kullanılabilecek Yeni Arama Motoru: FindZebra

Sağlık Alanında Kullanılabilecek Yeni Arama Motoru: FindZebra
Buğrahan Ceylan

Nadir hastalıkların teşhisini ve yayılma sürecini tespit etmek için tasarlanan yeni arama motoru, hem toplum için hem de sağlık çalışanları için çok daha yararlı olacak gibi görünüyor. Bu hastalıkları teşhis edebilmek genel olarak oldukça zor bir iş.  Avrupa Ender Hastalıklar Organizasyonu (EURORDIS)’na göre nadir hastalıkların teşhisinde %25 oranla 5 ile 30 yıl arasında bir gecikme yaşanabiliyor. Bu sebeple sağlık uzmanları teşhis başarı oranlarını arttırabilmek amacıyla daha etkili yollar aramaktadırlar. Bu süreci hızlandıran bazı hizmetler mevcut ve oldukça işe yaramakta. Genellikle Google bu süreç içerisinde kullanılan başlıca servis olmaktadır. Uzmanlar çoğu zaman hastalıkların belli semptomlarını arama motoruna girerler ve ardından servisin sağladığı potansiyel hastalıkların bir listesini edinirler. Bu noktadan sonra iş , başlangıç ve ileri dönemde oluşabilecek belirtilerin hastada olup olmadığını gözlemeye kalır.

Problemlerden bir tanesi, doğal olarak, arama motorlarının bu sürece uyarlanmış özel bir hizmetlerinin olmaması. Örneğin; Google, kendi algoritmasına göre eğer bir web sitesi, içeriğinde tıklama oranı yüksek olan başka bir web sitesine link veriyorsa, o sayfayı önemli olarak işaretliyor. Ender hastalıklar tanımları ise internette oldukça yüksek bir popülariteye sahip. Dolayısıyla Google aramalarında çok farklı kaynaklardan konuyla alakası olmayan sonuçlar çıkmakta.

Bu eksikliği fark eden, Danimarka Teknik Üniversitesi’nden Radu Dragusin ve birkaç arkadaşı ortaya Google’dan farklı bir alternatif ortaya çıkardılar. Bu girişimciler, özellikle nadir hastalıkların tespitinde kullanabilecek özel bir arama motoru geliştirdiler; FindZebra. İsmi aslında sağlık alanında ender hastalıklar için kullanılan bir deyime gönderme yapıyor. FindZebra ile Google arama sonuçları arasında bir karşılaştırma yapıldığı zaman, sonuç kesinlikle FindZebra lehine çıkıyor. Verilen sonuçlar çok daha güvenilir, konuyla alakalı ve sürece yardımcı olabilecek cinsten çıkıyor.

FindZebra’nın güzel noktalarından bir tanesi ise bulduğu sonuçları kendi içerisinde saklayarak bir dizin oluşturması.  Sitenin kurucuları bu indeksleme sistemini bazı çok değerli bilgi merkezlerini kullanarak zenginleştirmiş. Kullandıkları bilgi merkezleri içerisinde  Orphanet,  Genetic and Rare Diseases Information Center ve  Online Mendelian Inheritance in Man  bulunmakta. Daha sonra ise açık kaynaklı bilgi toplama aracı olan Indri’yi bir web sitesi aracılığıyla kullanarak, geleneksel bir arama motoru arayüzü oluşturmuşlar. FindZebra bu şekilde ortaya çıkmış oldu. Daha sonra FindZebra aracılığıyla ortaya çıkan sonuçları en güçlü rakipleri olan Google arama sonuçlarıyla karşılaştırdılar. Dragusin ve ortaklarının belirttiğine göre karşılaştırılan sonuçlar içerisinde Google kesinlikle daha başarısız.

Örneğin, FindZebra kullanılarak yapılan “Erkek çocuk, normal doğum, ayak başparmaklarında eklem eksikliği-bozulması, omurga civarında kemik tümörü gelişimi”  aramasında doğru teşhis olan “Fibrodysplasia ossificans progressiva” sonucunu vermektedir. Ama aynı aramayı Google’da yaparsanız bu sonuç ilk 10 seçenekte dahi çıkmıyor.

Şu an hala bir araştırma projesi olarak devam ettirilse de Dragusin, oluşturdukları bu arama motorunu  www.findzebra.com adresinde kullanıma açmış bulunmaktadır. Sağlık kuruluşları için bu hizmet çok değerli bir araç haline gelebilir.

Günümüzde pek çok hasta doktorlarını ziyaret etmeden önce, rahatızlıklarını internetten kontrol etmektedirler. İnternet sayesinde edinilen bu bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini arttırmak değerli bir hizmet olacaktır.

 

 

 

Comments

Submit a Comment